Alamna Eninel cu Cenelal


The following is a Vabungula translation of chapter 5 of the book "The Relativity Explosion" (formerly titled "Relativity for the Million") by Martin Gardner - which, incidentally, is one of the bestt (if not very best) popular expositions of Einstein's theory of relativity I have ever read.


Lekolo Agusûn

Alamna Eninel su Cenelal

La lonoêma su lebêlê agusûn mala mulun ekwalake ke galasê bêlê inudzze, onudzz okam cu dal kenia lonifragake gezamal: co alûndêt gezamal nelake ne hadûn su ha, i onudzz afên damuckan su enafigez okam magro ofûmna kamo mulun dafûmunleke. Lono inudzz mala mulun glunimke onudzz Michelson-Morley fadzzubul ke ke fwil dal mulun falêke. Kele eninel su cenelal su Einstein mala agulda okamu. Tu agusûn karsavu la lebêlê inudzz: afêl su damuckan su enafigez pro akwalile da lonifragake gezamal.

Ofûmna jênmumaska ekomazz, ketudzz jênmumasum fla jênmumaska mulun darêfke tatên la va mêtakamo su de onudzz lejana orêm. Ke co alêgeke damucka su enafigez okam mulun damuceke onudzz fûmunlel su kuzzak. Leobuni ke glunim ke co kuzzak okam gezama? Pro agunimû ke mna gezamale co cenelake, salete fûmunlete gezamal, ketudzz frana dal pro endzzu kuzzak ke figezake enelal su dzzûtagul. Fla tukanot sazemag, dwajên i mna jajên co frana mulun kenimalke ke gezamate tatên, aga ne kuzzak. Is buna emag tulafe mulun kenimalke, ketudzz kanudzz dal agulda orêm su enafigez okam imamucê jênmumasum? Orêm, onudzz okam de mulun darêfke la va mêtakamo su de, gres nimêlake glunim ke co kuzzak gezama, i fwil jajên.

Karela leafalke sazefakam co dzzûlasake onudzz gezolmote dwajên. Gezolrêm, co damucka su enafigez okam imagasê zzi da gezolmol, damuce dwajên sikilsa krêmago la dwamolkal. Buna mna gezamale cenelake, ketudzz leobuni eketudzza ke dwajên co dal mulun endzzuke ke figezake enelal su dzzûtagul sate jajên gezolmote olka ke? Ke co krale dal mulun nûnigamke, is kam cu dal damuce dwamolkal su dwajên krêmago? Krêmagol gres glunim ke co dwajên, i fwil jajên, okam gezolmo. Vajgule, muhasinidzzsumi fwil lazeni da obuna gezolrêm gefa fakata krêmagol la dwamolkal, il obuna krêmagol mala mulun adzzedake larla umalarke dwajênidzz-larûnale ofûmna dwajên malass janglu frisene, i fûn mala mulun zal edaleku su kak dwajên, co edaleku okam cu ges katal giflê dwajên cu fwa gezolmo. Is ssalasum zeni ke gezolrêm co damuce tu krêmagol.

Tu prako nifagac co mala muniglupa Newton ke gezamal co fwil cenelake. De mala lakerfa kef glupral co ke buna dzzuramao jansapake onudzz rap cu mulun gezolmoke olka dotêke olmoka, ketudzz gezolrêm mulu damuce vakan su rap mulun zûmvoke il gi damuce rap dasu gro saj pakûn. Fidanûnigamke ke gezolmote jajên cu dal sa tu mucêl ne rap; tudzz, ofrana njarlapa, Newton mala agudoni, ke gezolmol su dzzuramao co lonifragake.

Larlana resa alaran kira de mala fasuseka kele eninel su de, Einstein mala nifego tu namaca. Janasal su kaminidzzsumi gi fwil mala kenimal ke kef namaca. Kamu fwil jêvos egaska, del mala agula, ke mnazera gezamal cenelake (ken kele eninel agunimû), is ke dafûmunleke gezamal lonifragake? Einstein fwil mala karona tu imalam. De mala tymnyd ke buna mnazera gezamal cenelake, ketudzz dafûmunleke gezamal co ic ke. Sulapak, larla alara 1916, resêna alaran kira fasusekal su kele eninel su de, de mala fasuseka alamna eninel su cenelal. Eninel co aman "alamna", zzi ke co faalamnal il ladzzujanal su kele eninel. Ke co sale kele eninel kef kele sazemag.

Alamna eninel co lese janglu enilalke faldopal ne kele eninel. Buna Einstein cu fwil mala mulun lono malfanimûlgûsel kele eninel, ketudzz karela kaminidzzsumi lekral cu lafirlêm mala mulu fanimûlgû ke. Poincaré, co Franseke zonidzzsum osokam umake mala mulun lavajguke, co malass sêna su jasi sumi osokam lelas mala dzzulic ke. Larla golabele aglû okam de mala faglû larla alara 1904, Poincaré mala kiraglu ke "onûn icera kenot su orêmnidzz" mala mulu magro fla okam gafwi fûmêfa cu dal jangluna fûmêfa su ha, ken gafwi kacul dal krêmê natnêl lonifragake gafono. Ke cu fakata, de mala agula, "enalumêk su cenelal, ju okam enalumêke su kamoke image mfa jê zera, mnadono pro figezake alelasum, i pro alelasum masase vol onudzz mnazera gezamal; tudzz vi sol sa gafwi inudzz pro nika da obuna sol masa vol onudzz tukanot gezamal il fwil." Poincaré fwil mala nigic lefranake ssuvan okam mala frana falê pro vi faldopa ke, is de lekral mala sa mênigodake cabudal su emojêl su kele eninel. Larla têlar, Einstein fwil mala nigo okamja zira malass nifale su Poincaré, Lorentz, i karelan ne skeke nifale. Jansa alaran kira ke, de mala lese nidzzûdo tun sumi.

Alamna eninel su cenelal co onûn kar ekamo. Ke malass, ikir afête gulenal su Teller, "rika fjumunike", ke ojano kelonoke falêl ju ke fidûkarno nifagace, tudzze ke mala lomafe jêndwa su nidzzul acel tulafe ke icera silasussike marol amanse "twist" mala kûlmas marolbênslore su Ojadke Siêndwan larla alara 1962. Einstein co mala male icera "twist", co icera kelonoke famêk, la fla agasê marolgemêkale su lar i slor. Lagnu glûnoke sikala lar ssalg kaminidzzsum fla jêndwa malass il maro tu icera "twist" il gulen leglûno i leglûnûl da ke, il agunada ke de malass lesu agami pro dzzumni ke. Buna Einstein cu fwil mala misa, ketudzz lekral karela nidzzulsumi cu mala dzzûmba zera "twist" la kaminidzz, is kraf uzalara il janglu lar cu mala frana imajga uma del cu mala dal falê ke. Galasê sikilsa karela ojano eninele su nidzzul okam gres ke jê faldopal su oko sêna sum.

"Newton, madzzog," mala famu Einstein larla kelapak lar su misal su de. "Ka mala galic keoko inudzz, onudzz okam, larla larûnal su ka, malass oko dal pro sum sase janasa dotke danil pro nifal i janasa ojano danil pro nûnil." Ke co sarunike nidzzûdol su janasa ojano nidzzulsum su larûnal su sol la janasa ojano umasum su de.

Fla momelam su alamna eninel su Einstein galasê alagê okam de mala faaman "enalumêk su eziral". Ke co fwilagê sikiglu ne lebelake agunimûl (Newton cu mala kenimal ke ke galnigke) ke dwadarenal i enafigez co prak zera ekamo. Ke co fwil kag ke del oko sa zira damuckan. Dwadarenal i enafigez co bêlê kar muge pro prak zera ekamo.

Einstein fwil malass lono nidzzulsum osokam mala benikula galûs ziral okam galasê ne dwadarenalke i enafigezke damuckan. Mazz sikala jasilar alni okam imagasê ofûmna calokuzzkor i sikili seraka kor mulun fadake su zera dotkel. Mazz tymni ke rêsyfal su calokuzzkor co uza lûnzon janglu rênk ne seraka kor. Ke co kag ke dwadarenal dare calokuzzkor onudzz orêm okam uza lûnzon janglu rêmfês ne orêm onudzz okam seraka kor mulun dareke. Lea pro cabuda okamu namole su Galileo fwil mala dal nimûd ke bêlê tukanot kore cu zelar kolale la dwado. Krale, sol fûn mna nigo ke, fadzzofinite mucêl su vajrêmon su fu, mnadono kore da mna lal ssaze. Pro agulda tu egaska, Newton mala frana tymni alagê okam lese galûs. Zelar ofûmna dwadarenal dare calokuzzkor nat, ketudzz enafigez su ke, - co kûlûnal su ke mone orêm – co safû calokuzzkor manau. Karalana, orêm su dwadarenal co uza lûnzon janglu rêmfês la calokuzzkor ne la seraka kor, is enafigez safûse calokuzzkor manau co ic prak uza lûnzon janglu rêmfês!

Kaminidzzsumi janslar tulafe gulen ke: orêm su dwadarenal la kamo ssalar zelûneke ne enafigez su tu kamo. Buna kamo A co bêlê lûnzon janglu rênk ne kamo B, ketudzz enafigez su ke co ic bêlê lûnzon janglu jana. Frana sa bêlê lûnzon janglu orêm pro dafûmunle kamo A pro lale alagê fûmêfa ne okamja frana sa pro dafûmunle kamo B la zera fûmêfa. Buna ke cuss fwil ke, ketudzz kamon sate kar rêsyfale cu da onudzz kar fûmunlele.

Lea pro nûnigam jêndwa fla okam tun bêlê orême fwil zelûneke. Nidzzulsumi ogas mala nûnigam co tukanot jêndwa su lar su Aristotle gnu la lar su Galileo! Sol cu dal lese lea ladorfa tukanot jêndwa. Punale cuss fwil prak zera fla date donamabên, is kalaro odimas date donamabên? Gasal co sol gabwimle misa fla jêndwa fla okam tun bêlê orême zelûneke. Galileo malass lono sum osokam mala glunim ke. Glûnoke prak fadzzubule glunimse dzzulicale su Galileo mala mulun falêke larla acel alara 1900 onudzz Madzzarke kaminidzzsum amanse Baron Roland von Eötvös. Janasa prak fadzzubule mala mulun falêke larla kelonêm 1960 alaran onudzz Robert H. Dicke i lefalêsumi su de fla Princeton Jadzzumlam. Ju gnudal del mala dal nika, dwadarenalke ekamel (rêsyfal) co ssalar prak zelûneke ne enafigezke ekamel.

Newton krale mala nigo da tu galûs dregêmkûl su dwadarenal mone enafigez, dregêmkûl okam damuce mna kamon da onudzz zera fûmunlel, is de onûn fwil mala sa alagê inudzz pro agulda ke. Ke lafepe malass golabele begabwima. Zzi da tu begabwima, dal afên enafigez tukanudzz vi dwadarenal-elamucale dal mulun famêlêtke i dafilagake. Lono agusûn mala damagro egaska ke figas dwadarenal-elamucal dal mulun famêlêtke fla jênmumaska okam nelo ke zûmbaham, lafepe onudzz gezolmo ke ke olkakel. Gezolrêm damuce kamon fla jênmumaska darêf mone groke pakûn. Onudzz gezolmo jênmumaska onudzz alagê lazelake fûmêfa, ketudzz elamucal su enafigez-orêm cu mulun famêlêtke fla jênmumaska okam sa zera damucka ne damucal su dwadarenal su dwajên. Jênmumasumi cu masa va alagê okam del cu kenimal ke oltêlke dwamava. Fadake kamon cu da la tu dwamava. Hamu cu gezado la fjabêndo. Mna damuckan su dûl dwadarenal-elamucal cu galasê. Einstein mala agulda zera nimûlûn onudzz kitura dijêna nifal-fadzzubul.

Mazz nûnigam donamabên okam mulun dareke dot fre slor onudzz mnalare fûmunlete fûmêfa. Buna tu fûmunlel mnazera, i prak zera ne fûmunlel onudzz okam kamo da la dwajên, ketudzz sumi fla donamabên cu mulu nimûd ke del galamê fla dwadarenal-elamucal prak zera ne ke okam galasê va dwajên.

Fûmunlel dal fwil oko tukanudzz nûskela dwadarenal, kral ic dal mones dwadarenal. Kerf fla date donamabên, fûmunlel nat co onûn dafilaga damuckan su dwadarenal su ke. Punolam su "zero g", co gafwi-dwadarenal, imamucê fla jênmumaska larlaco ke galamê fla punolam su fidafwake dala: co gezaman fwile molefal i fwile alagê mucêl su orêm vagê su dwadarenal. Firêsyfal okam mala mulun imajêke onudzz Amerikake i Ruskike jênmumasumi larla masale olka dwajên co mulun aguldake onudzz egaska ke jênmumaskan su del galamê fla punolam su fidafwake dala larla del masolka dwajên. Larfûm kuzzak-grêmkan su jênmumaska fwil falgêm, ketudzz galasê gafwi dwadarenal fla jênmumaska.

Tu golabele zepronel su enafigez ne dwadarenal malass fjaguldake gnu Einstein mala adzzeda alamna eninel su cenelal su de. Ken fla kele eninel su de, de mala famêlic janasa fepûs i narêmûke etymênil. Geni ke fla kele cenelal Einstein mala agula ke sokamu okamu gres ke fwil galasê alagê "ether"-fumas co zzi ke gaske galasê gafwi "ether"-fumas. Fla alamna cenelal de agula: sokamu okamu dwadarenal i enafigez gres jê zera ekamo co zzi del gaske jê zera ekamo.

Fwil prak karalon pro agula ke fla fidafwake date donamabên co punolam zira ne gafwi-dwadarenal mulun famêlêtke. Karalon pro alelasum va dwajên ke dwadarenal-elamucal gel galasê, damucese mnadono donamabên i sum fla ke da. Is pro alelasum fla donamabên, kenimalse donamabên ke enelal su dzzûtagul su de, dwajên i mna jajên co fûmunle la de. Ke famêlêt dwadarenal-elamucal (ke sol lafirlêm mulu nigic) okam zafila elamucal palese dwajên. Elamucal-zozerale tueku ke ofûmna onûn punolam mulun aguldake onudzz alelasum fla donamabên, ketudzz dwadarenal-elamucal su dwajên mufjale. Ke co gas "gafwi-dwadarenal."

Zerake, fwil prak karalon pro agula ke dwadarenal mulun nûskelake fla gezolmote jênmumaska il fla donamabên fûmunlese nat. Ke fwil mulun nûskelake. Dwadarenal co gaske mulun famêlêtke. Dwadarenal-elamucal okam tukanudzz mulun famêlêtke fwil sa zera nelûnzonidzzke nelonal ne elamucal palese jana kamo ke dwajên, is ke fine gas dwadarenal-elamucal. Ken fla kele eninel, zonidzzke agludal su ênêndwa frana mulun famêlêtke janglu aradake pro vi anog tun glûnoke agunimûle, is lapak damucka dotevas tu aradal. Neko bêlê orême, dwadarenal i enafigez, galasê oko sêna su ke.

Einstein mala nakafûm aradal i lessimon fepûsal, mnadono fla lafal su misal su de, i fla nifal su de. Olar ofûmna alagê ssisum su de mala klêdagu de okamu de mala agufike dzzuas lêkamerav (de mala lêkames onudzz dûtûs bolimes), ketudzz Einstein mala deradagu ke de mala kenimal ke fidageljêde pro sa bêlê kenote su bolimes buna oko sêna kenot cu dolapaka. Uma Einstein mala lale sate kjaj Occam-lêkamegêm su ske (co enalumêk ke ekamon fwil mfa krêmzole janglu ne ke frana), ketudzz nidzzulsumi mala lêkames jajên onudzz bêlê kenote su bolimes, co dwadarenal i enafigez. Da obuna Einstein cu mala dal famêlic alamna eninel su de buna de fwil mala kenimal ke fidageljêde?

Ke kraf gres galûs pro sol pro afên mug ke "fepûsal" pro eninel afênse tueku srida zonidzz, tudzze olar mala ogula ke fwil galasê janglu ne rebêlê sumi fla jêndwa osokam cu dal cabuda ke (co vajgule aglesulal gi larla ofûmna ke mala mulun agulake). Zonidzz su cenelal leke aradake, is tu aradal mulun ezûnênke onudzz golabele dafepûsal fla onûn imalam. Skeke dafepûsal su ojadal su dwadarenal i enafigez zal sêna ekamo co dolapaka pro damuce cenelal mulun zal janasa dogas ilafel pro alni jêndwa.

Einstein mala ageproni ke ofûmna de mala faglûmni da cenelal fla Princeton Jadzzumlam. De mala agula, "Dalal su agulda zoke ezeral su enafigez i dwadarenal onudzz ojadal su kesumo su del co dzzûmba la alamna eninel su cenelal – ju sunimûd su so – tueku sridal ne nimûlgûn su ênagasê orêmnidzz, tudzze one mna arkêle okam tukanudzz ojêvos co frana mulun kenimalke sikili."

Eninel su cenelal ileco sa alagê okam zonidzzsumi ssimonû faaman "êndosrikal": kenot su edobike ojanol. "Ssalg lessimonsel rikal," Lorentz olar mala agula, "co frana kenad ke ke cuss karalon."

Enalumêk su eziral su Einstein – eziral su dwadarenal i enafigez – fadalima nimûlgû ke mna gezamale, salete dafûmunleke gezamale, co cenelake. Kitura ke mulun falêke. Ofûmna onûnigam donamabên su Einstein kef gezamate dot fre jênmuli onudzz fûmunlete fûmêfa, ketudzz damuckan su enafigez dal mulun alelake fla donamabên. Is donamabên cu dal eninelke mulun kenimalke kef figezake enelal su dzzûtagul. Tulafe fûn mna jajên, salete mna jamuhakûle, co gezama nat vajga donamabên onudzz fûmunlete fûmêfa. Tu dafûmunleke gezamal su jajên famêlêt dwadarenal-elamucal. Elamucal damuce kamon fla donamabên darêf mone dwamava. Dal agula ke tun damuckan co su dwadarenal, fwil su enafigez.

Is kam gaske imagasê? Dabuna donamabên gezama i tukanudzz damuce damuckan su enafigez, il dabuna jajên gezama i tukanudzz damuce damuckan su dwadarenal? Ke fwil karalon kalêd. Fwil galasê gas lonifragake gezamal. Galasê oko cenelake gezamal su donamabên i jajên. Tu cenelake gezamal famêlêt elamucal su orêm okam agludake onudzz elamucal-zozerale su alamna eninel. Tu elamucal dal faaman il dwadarenal il enafigez, sufrane onudzz endzzul su enelal su dzzûtagul. Buna donamabên co enelal, ketudzz elamucal aman dwadarenal. Buna jajên co enelal, ketudzz elamucal aman enafigez. Enafigez i dwadarenal lafepe bêlê kar muge okam dal afên pro zera imalam. Aluke, janglu fepûs i janglu leafalke pro kenimal jajên kef figezake. Fwilasum cu enad faaman elamucal fla donamabên fûmunlese dot dwadarenal. Is alamna eninel su cenelal agula ke tu elamucal dal mulun faamanke dwadarenal buna imavadoke enelal su dzzûtagul mulun dzzulafênke. Fwil dal falê alagê fadzzubul fla tukanot donamabên okam cu dal glupra ke tu endzzul ufwi.

Ofûmna ogula ke alelasum fla donamabên fwil dal nika da obuna elamucal darêfse de mone dwamava co enafigez il dwadarenal, ketudzz ke fwil kag ke de fwil dal nekarle karala su elamucal su de ne elamucal palese jana kûl su ekames, kerf muhadwa. Dwadarenal-elamucal kerf olka dwajên sa olkakor nelonal okam fwil dal mulun zelafalêke onudzz dafûmunle donamabên fla jênmuli. Buna bêlê monucepi cu mulun ûndemake sêna foote aga ne ssaze i têlar mulun fadake su janofên dotkel dotnêl dwajên, ketudzz del mulu masa janglu laf ne ssaze larla del da, zzi ssalg monucep da vaj otênelonke otêl têprakate la momelam su dwajên. Is fla gezamate donamabên, mna kamon da vaj zelalo otêle.

Karala su tun bêlê elamucale ne ssaze cu dal mulun kwaleke onudzz karela fepûs nifal-fadzzubul. Buna bêlê monucepi mulun fadake fla donamabên fûmunlese dot, sêna monucep prak dotnêl karela su ke, ketudzz lamga ci del sajdo zera larla del da. Ke fwil ke buna del mulun fadake su alagê dotkel dotnêl dwajên. Lamga ci del mulun janglu janofên. Ke co zzi janglu natke kamo, galamêse janglu laf ne momelam su dwajên, ssalar fûmunle janglu fûmun ne kamo dotnêl ke.

Mazz ifa tun bêlê damuckan i alega okam imagasê da jana kamo sase olkakor nelon larla ke da la momelam su rêmfês dwadarenal-elamucal famêlêtke onudzz lejana kamo kerf mihado. Fimnazeral su elamucal mulu darpa olkakoral va pakûne i janofêna ke vaj tên su dala. Muhasinidzzsumi faaman ke "jarakrêm-orême." Ke co orême okam dal damuce sikili muhadwa ûnjamu buna ke da la kamo sase janglu jana ekamel.

Jarakrêm-orême famêlêtke onudzz dwadarenal-elamucale palese kamon sase jansa ekamel, i fwil onudzz dwadarenal-elamucale famêlêtke onudzz fûmenlel. Fwil galasê enelal su dzzûtagul fla okam alelasum cu fwil dal alega tueku jarakrêm-orême. Alelasum fla fûmunlete donamabên cu dal falê onalûle pro kenia jarakrêm-orême okam cu kwale pro de enelal su elamucal. Ke fwil kag ke de nekarle enafigez i dwadarenal. De mokrale lafepe nekarle elamucale sase kar nelûnzonidzzke nelonale.

Zira imalam mulun damagroke onudzz gezolmote dwajên. Agasê mesagil da obuna dwajên gezolmo il obuna muhuli gezolmo olka ke (ke Aristotle mala dzzûmni) co gres lafepe fizenil da endzzul su janasa fepûs enelal su dzzûtagul. Leaca ke janasa leafalke endzzul co jajên. Cenelake ne jajên, sol agula ke dwajên gezolmo i enafigez damuce dwamolkal krêmago. Galasê fwilagê vagê su fileafal okam dafwa sol endzzu dwajên kef figezake enelal su dzzûtagul. Afête lebêlê enelal sol agula ke jajên gezolmo olka dwajên, okam famêlêt dwadarenal-elamucal okam imamucê dwamolkal. Tu elamucal ikir fwil sa zera zonidzzke nelonal ne dwadarenal-elamucal olka muhadwa, is ke fine dal mulun faamanke gas dwadarenal-elamucal. Buna sol endzzu dwajên kef figezake enelal su dzzûtagul su sol, ketudzz sol gi fwil fidramones dûtûs agulan. Sol agula ke mihado gezado larla mislarêm i krêmê larla hamilarêm; Slonupasil gezolmo olka Upojasil. Kam sunimûd co "karalon"? Dabuna muhuli gezolmo il dabuna dwajên gezolmo? Tu kalêd co sa gafwi kagal. Kaflokasum cu dal keco zera karaluke klêdagu dzzuasum da obuna de enad sa ukarap va olcemêk su de, il obuna de enad sa olcemêk dzzulake natnêl ukarap.

Alni jajên kebu ke sa alagê kenot su ganilûs dzzûsafa ne ssalg kamo fla ke. (Leasi Agusûn alni kalêd da su olam magro tu dzzûsafa). Tu dzzûsafa co sa kele galûs enûn, co kira alagê kamo lonoêm mnazera gezama fre jajên ketudzz jajên fwil damagro alagê kûlûnal mone tu gezamal. Prafûm ofabu rêdamuc tu kamo fimnazera gezama (fûmunle), ketudzz tu dzzûsafa mulun janglu rêmfês. Buna okenimal jajên kef figezake enelal su dzzûtagul, ketudzz tu dzzûsafa ne tu kamo co aman enafigez: co kûlûnal su ke mone famêk su gezamal. Buna tu kamo okenimal kef figezake enelal su dzzûtagul, ketudzz dzzûsafa co aman dwadarenal: co fabun su jajên pro dare tu kamo vajtê ske larla ke fimnazera gezama (fûmunle).

Alamna eninel su cenelal janslar mulun kitura fepojleke: Newton mala glunim ke buna alelasum mnazera gezama ketudzz galasê gafwi fadzzubul su orêmnidzz okam de cu dal falê okam dal glupra da obuna de gezama i obuna de figeza. Kele eninel su cenelal mala fatênafên ke pro sale mna fadzzubule, mnadono su hanidzz i su orêmnidzz. Alamna eninel co karela tênafêl: co tênafêl su kele eninel pro sale fimnazera gezamal. Ju alamna eninel fwil galasê alagê kenot su fadzzubul onudzz okam alelasum galamêse fla malagê kenot su gezamal, mnazera il fimnazera, cu dal glupra da obuna de gezama il figeza.

Alar tukanudzz oagluda alamna eninel: mna enalumêke su ênêndwa co fifamêkarke ne malagê alelasum. Ke co kag ke zana okalafe malagê alelasum gezama, ketudzz de cu dal agluda mna enalumêke su ênêndwa (ju ke de alela ke) onudzz afên zera zonidzz-zozerale. De cu dal jê nidzzulsum fagêmlêse fla fadzzubulam va dwajên, il va hodela, il fla lejana jênmumaska okam mêf fûmunle i masa la alagê laga muhasil. Alamna eninel su cenelal dzzûlasa de ekûl su zozerale onudzz okam de cu dal agluda mna ênêndwake enalumêke okam lessaleke fla malagê fadzzubul okam de cu dal falê. Tun zozerale co prak zera, zana obuna de figeza il obuna de mnazera gezama, il obuna de fûmunle ne malagê karela kamo.

Lekira agusûn janglu siprake albarga eninel su dwadarenal su Einstein, i okalafe ke ssazela frankale icera nimûlgû okam aman slor-lar.


Vabungula | Grammar of Vabungula | Alphabet | Nouns | Pronouns | Adjectives | Prepositions | Conjunctions | Verbs | Interrogatives | Word Order | Word Formation | Roots | Prefixes and Suffixes | Miscellaneous | Numbers | Basic Vocabulary | Dictionary | Gospel of John | Gospel of Mark | Babel Text | Story of Peter Rabbit | Story Grammar Notes | Story Vocabulary | The Three Little Pigs | Story Vocabulary | Languages | Home Page


Page last modified on December 10, 2000
Vabungula is an artificial language invented by Bill Price in 1965.
Vabungula co nûsk mugola famêlêtke onudzz Bill Price larla alara idekuzorekol.
Copyright © 2000 by Bill Price
1